Indicatiestelling van intra-oraal en panoramisch röntgenologisch onderzoek in de mondzorg

1. Wat is de indicatie voor röntgenologisch onderzoek bij de diagnostiek van kaakgewrichtsklachten?
2. Welke röntgenologische techniek (intra-orale bitewings, bitewings met apparatuur voor panorama-opnamen, peri-apicale opnamen, panorama-opnamen) wordt aanbevolen in de in vraag 1 genoemde situaties?

PICO

Diagnostiek
Voor de diagnostiek en/of het opstellen van een behandelplan bij kaakgewrichtsklachten worden panoramische röntgenologische opnamen in principe niet aanbevolen, maar kan worden uitgegaan van het klinisch onderzoek. Het resultaat van panoramisch röntgenologisch onderzoek heeft geen invloed op de therapie bij dit type klachten.

Behandeling
Indien er onvoldoende resultaat van behandeling is, suggereert de richtlijnontwikkelcommissie te verwijzen naar een meer gedifferentieerde behandelaar of tweedelijnszorg voor nadere diagnostiek en behandeling.

In totaal voldeden vier artikelen aan de selectiecriteria, welke alle van toepassing waren op uitgangsvraag 1.^172–175 Deze zijn samengevat in bijlage 6. Het gaat om vier cross-sectionele studies waarin panorama-opnamen worden vergeleken met klinisch onderzoek.

De verschillende artikelen onderzochten op verscheidene wijzen de diagnostische waarde en diagnostische doelmatigheid van röntgenologisch onderzoek. Er werden geen studies gevonden die onderzoek deden naar stralenbelasting of kosten.

Epstein et al. onderzocht of het toevoegen van panorama-opnamen aan het klinisch onderzoek een verandering gaf in de gestelde diagnose.¹⁷² Dit werd onderzocht onder 55 patiënten die waren verwezen voor aangezichtspijn een kaakgewrichtsklachten. Zij vonden dat een panorama-opname in geen van de gevallen leidde tot een verandering van de klinische diagnose. Wel resulteerde het in één geval in een gewijzigd behandelplan. Bij deze patiënt werd op basis van een panorama-opname een CT-scan gemaakt, wat leidde tot chirurgische ingreep.

Poveda-Roda et al. onderzochten de sensitiviteit en specificiteit van panorama-opnamen voor het vaststellen van osteoarthrose, waarbij klinisch onderzoek als de gouden standaard werd gebruikt.¹⁷³ Hiervoor onderzochten ze 84 patiënten die werden gezien voor kaakgewrichtsklachten. De sensitiviteit was 39,1% (95%BI 28,7-49,5) en de specificiteit 32,4% (95%BI 22,4-42,4). Winocur et al. voerden een soortgelijke studie uit, waarbij werd gekeken naar de detectie van degeneratieve gewrichtsziekten in het kaakgewricht.¹⁷⁵ Hiervoor werd de data van 372 patiënten die werden beoordeeld voor diagnose en behandeling van kaakgewrichtsklachten gebruikt. Een panorama-opname identificeerde geen extra patiënten vergeleken met het klinisch onderzoek.

Schmitter et al. voerden een studie uit naar de detectie van de aanwezigheid van morfologie van de mandibulaire condylus.¹⁷⁴ Hierbij werd gekeken wat de sensitiviteit en specificiteit was van panorama-opnamen, waarbij het klinisch onderzoek als gouden standaard werd gebruikt. De sensitiviteit 0,86 (95%BI 0,73-0,94) en de specificiteit 0,49 (95%BI 0,41-0,54).

Kwaliteit van het bewijs

In bijlage 7 is een uitgebreide weergave van de kwaliteit van het bewijs per uitkomst te vinden. Voor alle uitkomsten is de bewijskracht met meerdere niveaus verlaagd, waardoor de uitkomsten met voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd.

Er zijn geen gewenste effecten van een panorama-opname of intra-orale opnamen bij de diagnostiek van kaakgewrichtsklachten bekend.

Zie inleiding van deze richtlijn (van bewijs naar aanbeveling).

Zie inleiding van deze richtlijn (van bewijs naar aanbeveling).

Patiënten met kaakgewrichtsklachten hebben naar de ervaring van de richtlijnontwikkelcommissie doorgaans de behoefte om de oorzaak van hun klacht te achterhalen, zo mogelijk gerustgesteld te worden en geen pijn meer te hebben.

De richtlijnontwikkelcommissie ziet geen netto voordeel van een panorama-opname of intra-orale

Zie inleiding van deze richtlijn (van bewijs naar aanbeveling).

Zie inleiding van deze richtlijn (van bewijs naar aanbeveling).

Zie inleiding van deze richtlijn (van bewijs naar aanbeveling).

Zie inleiding van deze richtlijn (van bewijs naar aanbeveling).